Stanisław Staszic. Patron szkoły w Wieruszowie

Przed laty, kiedy żył jeszcze Jerzy Ajtner, dyrektor Zespołu Szkół Zawodowych, pogratulowałem mu wyboru patrona szkoły Stanisława Staszica. Ze względu na to, czym się zajmował, na jego szeroki zakres wiedzy, oddania i pracy dla Ojczyzny, ten patron jest jak najbardziej odpowiedni.

Stanisław Staszic urodził się w 1755 roku w Pile w rodzinie bogatego piekarza. Miał bardzo szerokie zainteresowania, ale ze względu na mieszczańskie pochodzenie był bardzo ograniczony w realizacji swoich zamierzeń w Polsce szlacheckiej.

W ówczesnych czasach chłop i mieszczanin stali bardzo nisko w hierarchii społecznej, byli „gorszym sortem”. Rodzina doradziła więc Stanisławowi by wstąpił do seminarium, tu mógł się dostać po odpowiednim zabezpieczeniu finansowym, które zapewniał mu ojciec. Ponieważ Stanisław miał większe zainteresowania niż sprawy religijne, po skończeniu seminarium podjął studia w Berlinie i Wiedniu. Studiował filozofię i nauki przyrodnicze. Mając od ojca sporą ilość gotówki zaczął grać na giełdach Berlina i Wiednia. Doszedł do ogromnych pieniędzy, które później spożytkował dla dobra swej Ojczyzny.

Po powrocie do Warszawy otrzymał probostwo w jednej z dzielnic stolicy.

W okresie Sejmu Czteroletniego był już czołowym przedstawicielem reform, walczył o interesy mieszczaństwa oraz o polepszenie losu chłopów. Wydał takie dzieła jak: „Uwagi nad życiem Jana Zamojskiego” w 1787 roku i „Przestrogi dla Polski” w roku 1790.

W okresie rozbiorów poświęcił się pracy nad rozwojem gospodarczym kraju, rozwinął działalność w dziedzinie nauki i oświaty. Od 1808 roku jest prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk, w latach 1807- 12 jest członkiem Izby Edukacyjnej, w latach 1815- 24 jest członkiem Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz dyrektorem generalnym w Wydziale Przemysłu i Kunsztów. Od 1824 roku jest ministrem stanu. Może to kogoś zdziwić, ale po Kongresie Wiedeńskim (1815r.) istniało w Cesarstwie Rosyjskim Królestwo Polskie z własnym rządem, wojskiem, sejmem i królem, którym zawsze był car rosyjski. Używano swobodnie i powszechnie języka polskiego. Stanisław Staszic był współorganizatorem powstania uniwersytetu w Warszawie (1816 r.) oraz Szkoły Akademiczno- Górniczej w Kielcach. Z własnych pieniędzy kupił ,”Pałac Staszica” stojący do dzisiaj, gdzie mieściło się Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Bardzo interesowały go skarby ziem polskich, odkrył złoża węgla i zainicjował budowę kopalni w Dąbrowie Górniczej, popierał rozwój Staropolskiego Okręgu Przemysłowego. Utworzył także Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze. Prowadził systematyczne badania geologiczne.

Stąd wniosek, że na zajmowanie się parafią miał niewiele czasu. Dodam jeszcze, że Staszic był niezwykle przystojnym mężczyzną, lubił też kobiety. Parafianki widząc idącego w kapeluszu i czarnym płaszczu księdza szybko orientowały się, że podąża on do zamtuza (czytaj- domu publicznego). Lubił też wędkować, postawił sobie domek koło Hrubieszowa nad Bugiem, gdzie przyjeżdżał na ryby- nie tylko sam.
Jego działalność w Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia jak i życie prywatne nie odpowiadały ówczesnym biskupom. Stąd konflikty z kościelnymi zwierzchnikami. Dyrektor Ajtner wiedział o tych konfliktach, ale nie znał ich przyczyn.

Z tego co tu przytoczyłem jasno widać, że był to człowiek wyprzedzający ówczesne czasy, człowiek wszechstronny, świetnie wykształcony o postępowych pomysłach, człowiek, który widział zło jakie miało miejsce w naszym kraju. Stąd wydana książka „Przestrogi dla Polski”.

Stanisław Staszic zmarł w 1826 roku. Szanowny czytelniku, możemy być dumni, że to nasza szkoła ma takiego patrona, bo komu dzisiaj się z nim równać tej naszej III RP, mam na myśli nasze władze rządowe.

Artykuł dedykuję byłym i obecnym uczniom tej szkoły.

Zenon Magaj

/Korzystałem z wydania: BKD Stanisław Staszic oraz Encyklopedii Powszechnej PWN/

Galeria

Komentarze