Odszedł wielki, skromny człowiek

11-go stycznia zmarł wybitny polski archeolog profesor Stanisław Kurnatowski, promotor interdyscyplinarności badań naukowych i studiów archeologiczno-przyrodniczych. Człowiek, na którego losach historia odcisnęła swoje piętno i który historii poświęcił swoje życie.

 

Stanisław Kurnatowski urodził się 5-go sierpnia 1929 roku w Lututowie. Tutaj, w majątku ziemskim, mieszkał wraz z rodzicami i bratem, do rozpoczęcia II wojny światowej. Rodzina Kurnatowskich była bardzo zacna, pozostała we wspomnieniach mieszkańców Lututowa jako patriotyczna, służąca za wzór obywatelskiego oddania, skromności i dużego zaangażowania w sprawy społeczne. Ojciec Stanisława, Wojciech, był lekarzem i udzielał porad chorym, również tym, którzy nie byli w stanie zań zapłacić. Matka przyszłego profesora, Maria, była bardzo zaangażowana społecznie – działała w stowarzyszeniach religijnych i kobiecych, urządzała kursy i odczyty dla młodych panien.

 

II wojna światowa przerwała beztroskie dzieciństwo Stanisława. Wraz z całą rodziną został przymusowo wysiedlony do powiatu radomszczańskiego, gdzie jego starszy brat, Antoni, zaangażował się w działalność w Armii Krajowej.  Stanisław w 1944 roku również został zaprzysiężony i pełnił służbę łącznika przenosząc meldunki między placówkami terenowymi a oddziałami leśnymi. 

 

Po zakończeniu wojny rodzina Kurnatowskich wróciła do Lututowa, jednak na skutek nowych przepisów, pozwalających pozbawić szlachtę ich dotychczasowego majątku, musieli opuścić ziemię rodzinną. Nie wolno im było nawet, pod groźbą aresztowania, mieszkać w rodzinnym powiecie. 

 

Kurnatowscy zamieszkali w Poznaniu, gdzie Stanisław w 1952 roku ukończył studia archeologiczno – prehistoryczne. Jeszcze podczas studiów podjął pracę w poznańskim Muzeum Archeologicznym, gdzie pracował do 1958 roku. Następnie związał się z Instytutem Historii Kultury Materialnej PAN. W Zakładzie Archeologii Wielkopolski IKHM PAN działał od 1971 roku, aż do przejścia na emeryturę w roku 1999.

 

Stanisław Kurnatowski już od początku studiów brał udział w licznych pracach wykopaliskowych. Z jego działalności naukowej na uwagę zasługują prace dotyczące studiów nad osadnictwem w kontekście relacji człowieka ze środowiskiem przyrodniczym. Dużo czasu poświęcił badaniom osadniczym Wielkopolski Zachodniej i Ziemi Lubuskiej. W późniejszym okresie szczegółowo przyglądał się procesom społecznym w pradziejach i średniowieczu. W wielu pracach na polu naukowym współpracował ze swoją żoną Zofią Hilczer, również wybitną archeolog.

 

Profesor Kurnatowski był aktywnym działaczem podczas przemian ustrojowych. Już w 1981 roku został członkiem Komisji Porozumiewawczej „Solidarnosci” Polskiej Akademii Nauk. W latach 1989-90 pracował nad projektami nowej ustawy o PAN oraz  o Komitecie Badań Naukowyh. Za całokształt działalności został odznaczony w 1994 roku Złotym Krzyżem Zasługi. Przy ogromie swoich osiągnięć, profesor Kurnatowski pozostał człowiekiem bardzo skromnym i nie dbającym o zaszczyty. 

 

20-go stycznia Stanisław Kurnatowski został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu Junikowskim w Poznaniu. W ostatniej drodze towarzyszyła Mu m.in. delegacja Zespołu Szkół Rolniczych w Lututowie. Siedzibą szkoły jest były majątek Kurnatowskich. 

 

Na podstawie różnych źródeł zebrał i opracował

Robert Majchrowicz