Zastanawialiście się kiedyś nad tym, czy w naszych okolicach są naturalne zbiorniki wodne, jeziorka i jeziora, jakich bez liku na Mazurach, Pomorzu czy Ziemi Lubuskiej? Większość zbiorników wodnych w naszym regionie powstało w wyniku celowej działalności człowieka. Są to albo pozostałości po wydobyciu torfu, albo wyrobiska powstałe w wyniku pozyskiwania rudy darniowej lub też te najmłodsze, będące efektem pozyskiwania piasku na budowę drogi S8.
Naszym okolicom nie brakuje prawie niczego. Są rzeki; Prosna i Węglewska Struga o rozległych dolinach, pełnych zakoli i meandrów. Są wyniosłe piaszczyste wzgórza i rozległe doliny. Lasy i zagajniki. Bagna i moczary. Pola i łąki. Mimo że natura nie poskąpiła tej ziemi prawie niczego, dając wspaniałe krajobrazy i przyrodę; w naturalne jeziora wyposażyła ją oszczędnie, by nie powiedzieć - skąpo. Naturalne zbiorniki wodne w formie jezior, jak twierdzą geolodzy, powstały w epoce lodowcowej, datowanej na naszych ziemiach na 200 do 300 tysięcy lat wstecz. Naukowcy utrzymują, że jeziorka na naszych terenach powstały w bezodpływowych dolinach piaszczystych wzgórz ukształtowanych przez działanie cofającego się na północ lodowca. Te, które znaleźć można w naszych okolicach są już mocno zarośnięte przez wodną roślinność i utrzymanie w nich otwartego lustra wody wymagało by systematycznego oczyszczania. Na terenie dzisiejszej gminy Galewice można znaleźć zaledwie kilka takich miejsc. Pierwsze z nich to Jezioro Wierzbiak w pobliżu miejscowości Foluszczyki. Na mapie z 1936 roku wyraźnie zaznaczone i opisane jako jezioro. Następny z takich naturalnych zbiorników wodnych to jezioro Szulowiec w pobliżu wsi Ciupki. Co prawda, Szulowiec znajduje się już na terenie gminy Czajków, ale warto odwiedzić to miejsce; zbiornik wodny otoczony ze wszystkich stron suchym, sosnowym lasem, rosnącym na piaszczystych wydmach. Największym, a jednocześnie najpłytszym już dziś, naturalnym zbiornikiem wodnym jest miejsce zwane Ciemnicą. Jezioro to znajduje się wśród lasów i wzgórz pomiędzy Pędziwiatrami a Jeziorną. Wokół Ciemnicy, oprócz sosen i brzozowych zagajników, spotkać można licznie tu występujące buki; drzewa dość rzadkie w naszych okolicach. Jezioro Ciemnica jest płytkie, w letniej, suchej porze, porośnięte szmaragdowego koloru trawą. Całe jezioro można obejść dookoła leśnymi ścieżkami prowadzącymi wzdłuż jego skarpy. Bardzo możliwe, że to właśnie to niegdyś pełne czystej wody jezioro dało początek nazwie wsi Jeziorna. Dla tych, którzy uwielbiają rowerowe wycieczki, uroczym miejsce jest dobrze utrzymane, śródleśne jezioro bez nazwy, znajdujące się w pobliżu wsi Żelazo. Znalezienie drogi do tego miejsca pozostawiam tym najbardziej wytrwałym.
Grzegorz Szymański
Na zdjęciach; porośnięte szmaragdową trawą jezioro Ciemnica koło Jeziornej i śródleśne jezioro koło wsi Żelazo.